Συζητήσεις
Σύγκρουση & Συνάντηση: Το Μουσικό Ήθος των Barenboim-Said και η Καλλιέργεια της Ακρόασης
Παρασκευή 24 Ιουνίου, 14:15, Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ
Tabaré Perlas, Γενικός Διευθυντής της West-Eastern Divan Orchestra και Διευθύνων Σύμβουλος τους Daniel Barenboim Foundation
Mariam Said, Συνδιευθύντρια της West-Eastern Divan Orchestra
Στη συζήτηση θα συμμετάσχουν μουσικοί της West-Eastern Divan Orchestra:
Jussef Eisa, Samir Obaido και Katrin Spiegel
Το κοινό βίωμα μέσα από τη μουσική, τη γνωριμία και τη συμβίωση με τον Άλλον, το άνοιγμα ενός πραγματικού διαπολιτισμικού διαλόγου είναι μερικά από όσα έχει επιτύχει η West-Eastern Divan Orchestra, πέρα από τις διακρίσεις και τη διεθνή αναγνώρισή της.
«Ξεκίνησε σαν ένα πείραμα για να ακούσει ο ένας τον άλλον. Εξελίχθηκε σε ένα ταξίδι για την επίτευξη της ισότητας μέσα από τη μουσική. Τώρα πλέον είναι ένα σπίτι για μουσική, μάθηση και αμοιβαίο σεβασμό», ακούγεται η φωνή του αφηγητή στο βίντεο που παρακολουθεί το κοινό στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ). Ο λόγος για τη West-Eastern Divan Orchestra, που ιδρύθηκε στη Βαϊμάρη το 1999 από τον εκλιπόντα Παλαιστίνιο λογοτέχνη Edward Said και τον διάσημο πιανίστα και μαέστρο Δρ. Daniel Barenboim. Το παγκοσμίου κλάσης σύνολο, στο οποίο συμμετέχουν νέοι μουσικοί από το Ισραήλ, την Παλαιστίνη και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, βασίζεται στην αρχή της παιδείας μέσω της μουσικής και με αυτό το μήνυμα ήρθε να συστηθεί στους συμμετέχοντες του φετινού SNF Nostos Conference.
Το όραμα, που έγινε απτό έργο, του διαπολιτισμικού διαλόγου μέσα από τη βιωματική εμπειρία της μουσικής μετέφεραν κατά τη συζήτησή τους ο Tabaré Perlas και η Mariam Said, Γενικός Διευθυντής και Συνδιευθύντρια αντίστοιχα της West-Eastern Divan Orchestra αλλά, αλλά και οι μουσικοί Jussef Eisa, Katrin Spiegel και Samir Obaido.
«Η ταυτότητά σου είναι αυτός που είσαι. Δεν είναι το φύλο σου, δεν είναι η πατρίδα σου, είναι ο άνθρωπος που είσαι» είπε ο Tabaré Perlas. Αυτό έχει γίνει, άλλωστε, βίωμα στην Ορχήστρα με το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι οι μουσικοί από διαφορετικές χώρες συναντιούνται κάθε καλοκαίρι για έναν μήνα κατά τη διάρκεια του οποίου ζουν μαζί, μελετούν και κάνουν πρόβες πριν από τη διεθνή συναυλιακή περιοδεία τους που ακολουθεί. «Η βασική ιδέα είναι να γνωρίσεις τον άλλον. Οι μουσικοί χρειάζονται ο ένας τον άλλον. Η παιδεία είναι το κλειδί» σημείωσε η Mariam Said, συμπληρώνοντας ότι «ο κόσμος μπορεί να αλλάξει στο μέλλον, γιατί έχει μάθει να σκέφτεται διαφορετικά. Είτε γίνει αυτό είτε όχι, εμείς έχουμε κάνει κάτι καλό για την ανθρωπότητα».
Όταν ο Perlas, απευθυνόμενος στους μουσικούς, είπε ότι «πολλοί από εσάς επικριθήκατε, ή επικρίνεστε ακόμη, όταν πηγαίνετε πίσω στην πατρίδα σας επειδή «παίζετε με τον εχθρό, παίζετε με τον κατακτητή”», η βιολίστρια Katrin Spiegel με καταγωγή από το Ισραήλ αποκρίθηκε: «Όταν ζεις την κατάσταση που ζούμε εμείς, είναι πιο εύκολο να “από-ανθρωπήσεις τον Άλλον. Το πιο σημαντικό είναι, όμως, να μη χάνεις ποτέ την αίσθηση της ανθρωπιάς». Μάλιστα, επάνω σε αυτό, ο βιολιστής Samir Obaido («Παλαιστίνιος που γεννήθηκε στην Ιορδανία και είναι άπατρις, ως άμεση συνέπεια της κατοχής της Παλαιστίνης», όπως είπε ο ίδιος) ανέφερε για την εμπειρία της συμβίωσης με την ορχήστρα και όσα διδάχθηκε από τη συμμετοχή του σε αυτή: «Τους Ισραηλινούς ουσιαστικά τους είχα απο-ανθρωπήσει. Μετά, έπρεπε να δω ότι είναι άνθρωποι με καλά και καλά –και αυτό το έμαθα μέσα από το πρότζεκτ». Σχολιάζοντας το γεγονός ότι η ορχήστρα έχει περιοδεύσει κατά τη διάρκεια πολέμου στη Γάζα και στον Λίβανο, ο κλαρινετίστας Jussef Eifa απάντησε ότι το καλύτερο είναι «να παίζουμε μουσική ως άνθρωποι» –απόφαση που αποτελεί διέξοδο, όταν η ένταση είναι υψηλή και η δυσκολία να βρεθεί κοινό έδαφος είναι αυξημένη.
Μετά το πέρας της συζήτησης, πενταμελές σύνολο μουσικών της West-Eastern Divan Orchestra ερμήνευσε το Κλαρινέτο Κουιντέτο του Μότσαρτ και, με ένα «immersive» μαγικό δάσος να «ντύνει» την αίθουσα της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, η αίθουσα κατακλύστηκε από την ομορφιά του ήχου της μουσικής που, όπως είχε ακουστεί και κατά τη διάρκεια της συζήτησης, «βγαίνει πάντα ενιαίος», παρά τις ανθρώπινες διαφορές.